Khám Phá Nét Đẹp Văn Hóa Qua Những Phong Tục Truyền Thống Ngày Tết

Tết Nguyên Đán là lễ hội quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam, không chỉ là dịp để mọi người sum vầy bên gia đình mà còn là thời điểm để tưởng nhớ tổ tiên, cùng nhau chia sẻ những niềm vui và hy vọng cho một năm mới đầy may mắn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá các phong tục truyền thống ngày Tết Việt Nam nhé.

Các phong tục truyền thống ngày Tết Nguyên Đán

Mỗi gia đình đều có những nét riêng trong việc chuẩn bị cho Tết, nhưng nhìn chung, việc chuẩn bị thường bắt đầu từ tháng Chạp. Đây là thời điểm để mọi người dọn dẹp nhà cửa, mua sắm thực phẩm và chuẩn bị những món ăn truyền thống dành cho Tết.

Lễ cúng ông Công ông Táo

Vào ngày 23 tháng Chạp, người Việt tổ chức lễ cúng ông Công ông Táo. Đây là lễ tiễn đưa ba vị thần giữ lửa, bảo vệ gia đình về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng về mọi việc xảy ra trong năm qua. Lễ cúng thường gồm cá chép sống, hoa quả, bánh kẹo và một mâm cơm đầy đủ.

Sau khi cúng, gia đình thường thả cá chép xuống sông hoặc ao, tượng trưng cho việc tiễn đưa ông Công ông Táo về trời. Lễ cúng này thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần linh, đồng thời cũng là cách để gia chủ cầu xin những điều tốt đẹp cho gia đình trong năm mới.

Gói bánh chưng, bánh tét Tết

Bánh chưng, bánh tét là những món ngon không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền. Cứ mỗi độ Xuân về, nhà nhà lại háo hức gói bánh chưng, bánh tét để kịp đón Tết. Vào những ngày cuối năm, các thành viên ở trong gia đình sẽ cùng nhau tụ họp và ngồi quây quần ở bên nhau để gói bánh chưng, bánh tét.

Đây cũng là một dịp để mọi người cùng nhau trò chuyện về công việc, học tập, hỏi thăm nhau trong suốt một năm qua. Vì thế bánh chưng, bánh tét cũng gắn liền với hình ảnh Tết âm lịch, gắn kết các thành viên trong gia đình hay làng xóm lại với nhau hơn.

Dựng cây nêu ngày Tết

Tương truyền rằng hàng năm khi đến năm mới thì ma quỷ sẽ đến phá đám vì vậy cần xua đuổi tà ma, những điều không may mắn. Mọi người thường sẽ dựng cây nêu để báo rằng nơi này đã có chủ cũng như xua đuổi ma quỷ đến quấy nhiễu.

Đây là một phong tục truyền thống ngày Tết quan trọng tại nhiều địa phương ở Việt Nam. Với một cây tre cao khoảng từ 5 đến 6m, cùng vàng mã, bùa trừ tà, tấm vải điều, cá chép giấy,…, treo lên trên ngọn cây. Cây nêu thường sẽ được dựng để mừng năm mới, đồng thời sẽ xua đuổi đi ma quỷ và những điều không may mắn ở trong năm. Cây nêu Tết thường sẽ được dựng vào ngày 23 tháng chạp và sẽ được hạ xuống vào ngày mùng 7 Tết.

Đi thăm mộ tổ tiên

Vào ngày 25 tháng chạp, con cháu trong gia đình đi thực hiện thăm và quét dọn mồ tổ tiên, họ thường sẽ mang hương, hoa quả đến cúng cũng như mời vong linh tổ tiên về nhà ăn Tết với con cháu. Đây được xem như một phong tục truyền thống ngày Tết phổ biến của người Việt, thể hiện lòng hiếu đạo, sự thành kính đối với đấng sinh thành, những người đã mất. Đây cũng là một truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.

Dọn dẹp nhà cửa

Trước Tết, người Việt thường dọn dẹp nhà cửa thật sạch sẽ. Công việc này không chỉ đơn thuần là để đón năm mới mà còn mang ý nghĩa xua đuổi những điều xui xẻo của năm cũ, mở ra một không gian mới, sạch sẽ và trong lành cho năm mới.

Dọn dẹp nhà cửa bao gồm cả việc trang trí thêm những loại hoa, cây cảnh phù hợp với mùa Tết. Cây quất, hoa mai, hoa đào là những lựa chọn phổ biến. Cây cối không chỉ tạo không khí tươi mới mà còn mang ý nghĩa tài lộc và phúc lộc.

Chuẩn bị thực phẩm

Người Việt rất chú trọng đến mâm cỗ ngày Tết. Mỗi vùng miền sẽ có những món ăn khác nhau, tuy nhiên, vẫn có những món ăn truyền thống không thể thiếu như bánh chưng, bánh tét, giò thủ, dưa hành và các loại mứt.

Bánh chưng là biểu tượng của đất trời, với hình vuông, tượng trưng cho mặt đất. Bánh tét được gói tròn, là biểu tượng cho sự tròn đầy, viên mãn. Việc tự tay làm bánh cũng là một hoạt động gắn kết các thành viên trong gia đình.

Chơi hoa vào dịp Tết

Chợ hoa Tết thường là một nét đẹp quen thuộc vào những ngày cuối năm. Vào thời điểm gần Tết mọi người thường sẽ đến các chợ hoa để tìm mua các cây hoa rực rỡ, đặc trưng như đào, mai, cúc, quất… những loại hoa không thể thiếu ở trong ngày Tết. Tuỳ theo phong tục truyền thống ngày Tết của từng vùng miền thì sẽ có những loại cây trưng Tết khác nhau. Miền Bắc đặc trưng với hoa đào, miền Nam đặc trưng là hoa mai. Ngoài ra thì cây quất cũng được xem như may mắn, thịnh vượng, được trưng cả 3 miền.

Mâm ngũ quả ngày Tết

Cứ mỗi độ xuân về thì trên bàn thờ gia tiên của mọi gia đình sẽ có mâm ngũ quả. Với người Việt thì mâm ngũ quả ngày Tết mang một ý nghĩa quan trọng sâu sắc. Nó thể hiện sự biết ơn và sự hiếu thảo của con cháu đối với ông bà tổ tiên trong dịp Tết cổ truyền. Mâm ngũ quả ở 3 miền Bắc Trung Nam cũng sẽ có sự khác nhau về cách bày trí.

Giao thừa

Đêm giao thừa là thời điểm thiêng liêng của Tết Nguyên Đán. Người Việt thường thức khuya để chờ đón thời khắc giao thoa giữa hai năm. Vào thời khắc này, các gia đình thường cúng gia tiên và cầu nguyện cho một năm mới an lành.

Điều đặc biệt là nhiều gia đình còn tổ chức bắn pháo để đón chào năm mới. Hình ảnh ánh sáng rực rỡ từ các màn pháo bông trên bầu trời khiến cho không khí trở nên sôi động và vui tươi. Âm thanh của pháo nổ không chỉ xua đuổi ma quái mà còn mang theo những ước vọng về sự thịnh vượng.

Xông đất - Một phong tục truyền thống ngày Tết quan trọng

Theo quan niệm của người dân Việt Nam thì xông đất đầu năm được xem như là phong tục truyền thống ngày Tết quan trọng. Nhờ người hợp tuổi với gia chủ đến để xông đất nhằm cầu mong một năm mới hạnh phúc, làm ăn phát đạt. Thời điểm xông đất thường sẽ đến sau giao thừa bởi những người vui tính, hợp tuổi hay gặp may mắn.

Chúc Tết, mừng tuổi và lì xì

Chúc Tết, mừng tuổi được xem một trong những phong tục ngày Tết được các bé yêu thích nhất vào mỗi dịp xuân về. Vào những ngày Tết thì mọi người sẽ dành tặng cho nhau những lời chúc vô cùng tốt đẹp, đồng thời cũng tặng những bao lì xì may mắn.

Đi chùa, hái lộc đầu xuân

Đi lễ chùa, hái lộc đầu năm cũng được xem là một nét đẹp tâm linh trong phong tục ngày Tết được rất nhiều người Việt Nam xem trọng. Mọi người đều đi lễ chùa nhân dịp đầu năm nhằm thể hiện lòng tôn kính với Phật, thần linh và tổ tiên. Vừa để cầu cho một năm mới nhiều điều may mắn, tài lộc hay bình an cho gia đình.

Xem thêm: Tết Nguyên Đán Là Gì? Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa Của Ngày Tết Nguyên Đán

Các món ăn truyền thống và ý nghĩa trong ngày Tết

Mâm cỗ ngày Tết không chỉ đơn thuần là những món ăn ngon mà còn mang theo nhiều ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Mỗi món ăn đều chứa đựng một phần lịch sử văn hóa và truyền thống của người Việt Nam.

Bánh chưng - Biểu tượng của Tết

Bánh chưng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán. Món bánh này được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt heo, được gói trong lá dong và luộc kỹ để tạo nên màu xanh đặc trưng. Hình dáng vuông vức của bánh chưng tượng trưng cho đất, trong khi màu xanh của lá dong đại diện cho thiên nhiên.

Bánh chưng không chỉ là món ăn mà còn mang đậm giá trị tâm linh. Truyền thuyết kể rằng vua Hùng thứ sáu đã yêu cầu con trai là Lang Liêu tạo ra một món ăn để dâng lên tổ tiên. Từ đó, bánh chưng đã trở thành biểu tượng của Tết, thể hiện lòng thành kính và tri ân với tổ tiên.

Bánh tét - Hương vị miền Nam

Ở miền Nam, bánh tét là món ăn phổ biến trong dịp Tết. Bánh tét được làm từ gạo nếp, đậu xanh và thịt heo, được gói tròn và luộc. Những chiếc bánh tét thường được bày biện đẹp mắt trong mâm cỗ Tết.

Khác với bánh chưng, bánh tét có hình dáng tròn trịa và thể hiện sự đầy đủ, viên mãn. Bánh tét không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là món quà thể hiện tình cảm, sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình.

Giò thủ và dưa hành

Giò thủ, một món ăn phong tục truyền thống ngày Tết không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết, thường được làm từ thịt heo và gia vị. Món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn thể hiện sự khéo léo của người nội trợ.

Dưa hành là món ăn kèm quen thuộc, mang lại vị chua, giòn, giúp cân bằng hương vị trong bữa ăn ngày Tết. Món dưa hành thường được muối trước Tết vài ngày để có hương vị thơm ngon nhất.

Các phong tục truyền thống ngày Tết Việt Nam không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là sợi dây kết nối các thế hệ, giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đọc sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về nét đẹp văn hóa Tết Nguyên Đán và những phong tục tập quán độc đáo của người Việt Nam. Phúc Thành Nhân chuyên cung cấp các dịch như tổ chức sự kiện, cho thuê âm thanh ánh sáng, cho thuê bàn ghế, thi công backdrop…đa dạng gói phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp của bạn. Liên hệ ngay với Phúc Thành Nhân để được tư vấn hỗ trợ tốt nhất nhé!

CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ KT PHÚC THÀNH NHÂN

Trụ Sở: 205 Đường Lê Lâm, Phường Phú Thạnh, Quận Tân Phú, TPHCM

Chi Nhánh Hà Nội: Số 35 Ngách 11 Ngõ 1295 Đường Giải Phóng, P. Thịnh Liệt, Q. Hoàng Mai, Hà Nội.

Hotline/Zalo/Viber: 0906.462.906 – 0903.154.299 (Mr Hiếu)

Email: hieuvo@phucthanhnhan.vn

M: 0909.216.522 ( Ms Nhị) - E: nhidang@phucthanhnhan.vn

M: 0932.763.196 ( Ms Khiết) - E: khiettran@phucthanhnhan.vn

Website công ty: www.phucthanhnhan.com - www.phucthanhnhan.vn